Dossier

Dal 1993 al 2000 studiosi italiani e sloveni hanno lavorato alla stesura di un testo sulle relazioni tra i due paesi. Otto anni sono trascorsi, ma il lavoro della Commissione non ha ancora avuto ampia diffusione

La storia adriatica come occasione per riflettere sull'intreccio di memoria e nostalgia del passato e per cucire i diversi sguardi di qua e di là del mare. Una giornata di studio internazionale il 18 aprile a Venezia

L'identità di chi appartiene a un territorio multietnico non è stabilita una volta per tutte, né la storia è comprensibile se parcellizzata in brevi periodi avulsi dal resto. È questa l'urgenza che ci trasmette Marta Verginella ne ''Il confine degli altri''. Una nostra recensione

EDITARE A MANO IL CONTENUTO HTML

Po dolgih letih molka o dogodkih, ki so jih doživljali prebivalci na meji med Italijo in Jugoslavijo pred in po drugi svetovni vojni, je leta 2004 italijanski parlament z zakonom uvedel "Dan spomina" (proslavljamo ga 10. februarja). Umorov tisočin civilistov, predvsem italijanske narodnosti, ki so jih zakrivili jugoslovanski partizani septembra 1943 in maja 1945, znanih z imenom "fojbe", ter izseljevanja italijanskega prebivalstva iz julijsko-dalmatinskega območja med in po drugi svetovni vojni se danes spominjamo z uradnimi slavnostmi in specifičnimi šolskimi dejavnostmi.

Dan spomina, ki nudi priložnost, da na skupen način na novo predelamo preteklost, se je tako na državni kot na evropski ravni prelevil v problematičen praznik. Politično-diplomatski incident med italijanskim in hrvaškim predsednikom na dan tega spominskega slavja februarja 2007 jasno kaže na težave, do katerih prihaja pri oblikovanju skupnega pripovedovanja o tragedijah, ki so potekale ob tej meji.

Prvi poskus skupne zgodovinske poglobitve, kot na primer tisti, ki je izhajal iz dela Mešane slovensko-italijanske zgodovinsko-kulturne komisije, ustanovljene leta 1993, je zašel v pozabo. Javna debata se namreč navadno nadaljuje ob popolnem neupoštevanju zgodovinopisja, ki je priplavalo na površje skozi čas, poleg tega pa vedno pogrešamo postavitev teh dramatičnih dogodkov v širši kontekst sodobne evropske zgodovine.
Promocija skupnega spomina o dramatičnih dogodkih, do katerih je prišlo na bivši italijansko-jugoslovanski meji, pomeni vzpostavljanje skupnega kulturnega in političnega prostora z novimi in bodočimi državami članicami EU: srž tega prostora predstavlja skupnost evropskih državljanov, iz katere ni nihče izključen in je pripravljena na vzajemno transnacionalno prihodnost.

S projektom AestOvest si Osservatorio sui Balcani prizadeva za širjenje bogatega materiala, ki so ga v teh letih zbrala združenja, mediji in institucije na temo meje med Italijo in Slovenijo in raznolike istrske stvarnosti. Gre za niz dokumentarnih filmov, učnih poti, razstav, knjig, poglobljenih študij in audio intervjujev. Vse to bo izšlo v specifični sekciji spletnega portala z intervjuji, članki in reportažami naše redakcije in dopisnikov Observatorija.

Junija 2008 bomo predstavili multimedialni DVD Aestovest, namenjen študentom italijanskih srednjih šol, s katerim bodo lahko spoznali zgodovino, kraje spomina in trenutni položaj na teh mejah. V šolskem letu 2008-2009 bo na razpolago tudi na spletu in mogoče ga bo prenesti iz našega portala.

Projekt smo izvedli s podporo programa "Evropa za državljane" Generalnega direktorata za izobraževanje in kulturo Evropske unije.

Al discorso di Giorgio Napolitano in occasione della Giornata del ricordo 2007 l'ex Presidente sloveno Janez Drnovšek aveva risposto con una missiva privata. Ora, a qualche mese dalla morte di quest'ultimo, è stata resa pubblica dal quotidiano Dnevnik

EDITARE A MANO IL CONTENUTO HTML

Nakon godina šutnje o dramatičnim događajima koja su pogodila stanovništvo duž jugoslavensko-talijanske granice prije i nakon Drugog svjetskog rata, talijanski je parlament 2004. godine zakonom utemeljio "Dan Sjećanja" (koji se slavi 10 veljače). Umorstva koja su jugoslavenski partizani počinili nad tisućama civila pretežno talijanske nacionalnosti u rujnu 1943. te svibnju 1945. god., poznata pod imenom "foibe" (jame), skupa sa egzodusom talijanskog stanovništva s julijsko-dalmatinskog područja za vrijeme i poslije Drugog svjetskog rata, danas se komemoriraju službenim javnim proslavama i posebnim školskim aktivnostima.

Dan Sjećanja pruža mogućnost za jednom novom obradom zajedničke prošlosti, ali je na žalost pretvorena u problematičnu obljetnicu i na nacionalnoj i na europskoj razini. Političko-diplomatski incident između talijanskog i hrvatskog predsjednika povodom ove svečanosti u veljači 2007. god. naglasio je veliku poteškoću da se izgradi zajednički prihvaćena interpretacija tragedija koje su se dogodile na toj granici.

Prvi pokušaj jednog udruženog povijesnog razmišljanja, kao onaj kojeg je proizvela Mješovita talijansko-slovenska povijesno-kulturna radna skupina, utemeljena 1993. god., pao je u zaborav. Javne debate se općenito vode na način da potpuno ignoriraju historiografiju koja je tijekom vremena izbila na površinu, a obično im nedostaje i kontekstualizacija tih teških događaja unutar šireg okvira suvremene europske povijesti.

Promicati jedinstveno, zajednički podijeljeno sjećanje na dramatične događaje koji su se odvili duž jugoslavensko-talijanske granice znači: otvoriti novim i budućim EU članicama jedan novi zajednički kulturni i politički prostor, temeljen na inkluzivnom europskom građanstvu i spremnom za zajedničku transnacionalnu budućnost.

Projektom AestOvest, Osservatorio sui Balcani si je postavio zadatak da objavi bogati materijal koji je rezultat rada, iz proteklih godina, udruženja, medija, institucija, na temu granice između Italije i Slovenije i složene realnosti u Istri. Riječ je o dokumentarnim filmovima, ditaktičkim platformama, izložbama, knjigama, produbljivanjima, audio-intervjuima. Sve je objavljeno u posebnom odjeljku na našoj web-stranici zajedno s intervjuima, člancima i reportažama koje potpisuje redakcija i izvjestitelji Osservatorija.

Tijekom lipnja 2008. god. predstavit ćemo multimedijalni DVD Aestovest, didaktičku postavku za učenike talijanskih osnovnih i srednjih škola, mjesta sjećanja i aktualnosti s te granice. Stavit će se na raspolaganje - i internetom, s mogućnošću download-a s naše stranice - već za školsku godinu 2008.-2009.

Projekt je ostvaren zahvaljujući podršci DG-a za kulturu Europske unije, program "Europa za građane".

Un incontro con lo scrittore triestino Boris Pahor alla Narodni Dom, la Casa della cultura slovena, ex Hotel Balkan, uno dei tragici simboli della repressione della minoranza slovena durante il fascismo. Pahor, da dimenticato a evento letterario del momento

Sul quotidiano di Trieste Il Piccolo un interessante dibattito sul tema del confine e di una politica che ha frenato in questi anni questa parte d'Europa. Un commento di Livio Sirovich

La storia di frontiera, il dialogo tra italiani e sloveni, due popoli conviventi su uno stesso territorio e non più divisi da un confine. La necessità di ridefinire la propria identità all'interno dell'Europa

Una lettera scritta da Paolo Rumiz al presidente Napolitano. Un'attenta riflessione su un'area di confine dove si è arenato l'allargamento e dove rimangono molti nodi irrisolti legati al '900. Con l'Italia reticente rispetto al proprio passato